اختلالات خواب و رویا در ایام کرونا | اختلالات خواب ناشی از کرونا
اختلالات خواب ناشی از کرونا | مساله خواب و رویا، با در نظر گرفتن تصویرسازی های منحصر به فرد ذهنی که در آن دیده می گردد، از قدیم توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. اینگونه تصویرسازی های منحصر به فرد سبب دید معنوی به مساله خواب و رویا در گذشته شده و همواره، از خواب و رویا به عنوان وسیله ای برای ارتباط با جهان دیگر (و یا هر مورد دیگری که ناشناخته است) استفاده شده است. زیگموند فروید برای اولین بار به صورت علمی و بدون پیش داوری به این مساله نگاه کرد. زیگموند فروید دنبال یافتن مفهومی در پس تصاویر آشفتۀ رؤیا بود. به نظر فروید، خواب دیدن ضامن حفظ تعادل روانی انسان بود. از دید زیگموند فروید رؤیا عبارت بود از بازنمایی انگیزه های واپس رانده شدۀ جنسی و تهاجمی که به دلیل فشارهای محیطی و تابوهای اجتماعی فرصت ظهور در زمان بیداری را نداشتند و در زمان خواب که این فشارها در خلوت درون ذهن برداشته می شد، سرریز میشدند و ظاهر می گشتند. از زمان زیگموند فروید تاکنون مطالعات زیادی در راستای شناخت بیشتر رؤیا، مکانیسم ایجاد خواب و رویا و نقش رؤیا در فرایندهای شناختی انجام شده است. بر طبق این دیدگاه، خواب حاصل ایمپالس های عصبی می باشد و فاقد معانی مذهبی یا روانشناختی است و به طبع مانند سایر مکانیسمهای مغزی، ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گیرد. در ادامه نظریات مربوط به خواب و رؤیا با کارهای آدلر و یونگ ادامه یافت. در عصر حاضر با تأکید بر اختلالات خواب و طبقه بندی های آن و همپوشی بسیاری که با دیگر اختلالات جسمانی و روانی دارد، در این حوزه پیشرفت های زیادی شده است. در ادامه ما به شایعترین اختلالات خواب و ارتباط آن با کرونا (کووید 19) می پردازیم.
اختلالات خواب
بی خوابی و ارتباط بی خوابی با کووید 19 | اختلالات خواب و رویا در کرونا | بی خوابی ناشی از کرونا
بی خوابی به عنوان شایعترین اختلال مربوط به خواب به دو دسته کلی تقسیم می شود.
بی خوابی های اولیه
بی خوابی های ثانویه
بر روی بی خوابی تحقیقات روانشناختی گسترده ای صورت گرفته شده است.
بیماری کرونا یا کووید 19 می تواند تأثیرات مستقیمی بر مغز، از جمله نواحی کنترل کننده هر دو حالت بیداری و خواب بگذارد. ما هنوز درک روشنی از نحوه عملکرد این بیماری و تاثیرات آن بر روی بی خوابی نداریم، ولی مکانیسمهای احتمالی میتواند شامل ویروسی باشد که سیستم عصبی مرکزی را آلوده میکند یا بر جریان خون مغز تأثیر میگذارد.
از جمله علایم معمول کرونا می توان به تب، سرفه و مشکلات تنفسی اشاره داشت؛ که تمام این موارد بر خواب تاثیر می گذارد و موجب اختلال در خواب از نوع بی خوابی می گردد. بی خوابی کوتاه و بلند مدت عموما با درمان رفتاری-شناختی (Cognitive Behavioral Therapy) بهبود می یابد. آکادمی اروپایی درمان رفتاری-شناختی بی خوابی در این زمینه توصیه هایی را فراهم کرده است که برخی از آنها بر اساس اصول اعمال شده در Cognitive Behavioral Therapy است و در ادامه بدان ها اشاره می کنیم:
درمان های خانگی بی خوابی ناشی از کرونا
- داشتن یک برنامه منظم خواب و بیداری:
متاسفانه کووید 19 یا کرونا باعث به هم ریختن ساعات خواب و بیداری بسیاری از مردم من جمله کودکان و نوجوانان (بابت تعطیلی های پی در پی) شده است. داشتن یک برنامه منظرم خواب و بیداری کمک شایانی به شما در کنترل اختلالات خواب در کرونا (اختلالات رویا در کرونا) می کند. در حقیقت داشتن یک برنامه منجر به عادت بدن و به طبع رفع طبیعی بی خوابی ناشی از کرونا می شود.
- محدود کردن فکر به مواردی که در ساعات خاصی از روز احساس استرس ایجاد می کنند.
خوب در این زمینه شاید عموم ما شب ها سری به تلگرام و اینترنت می زنیم و طبیعتا اخبار ایران و جهان را قبل خواب بررسی می کنیم. این رفتار باعث استرس افراد می شود و این استرس منجر به بی خوابی و اختلالات خواب ناشی از کرونا می شود. پس به عنوان یک راهکار درست باید چک کردن اخبار و موارد استرس آور را در شب قبل خواب محدود کرد و این اخبار را عموما در روز پیگیری کرد . البته بماند که پیگیری اخبار استرس آور روزانه که ما نقشی در کنترل آنها نداریم عموما رفتاری اشتباه هست ولی پیگیری شبانه این اخبار می تواند به مراتب مضرتر باشد. برای اجتناب از بی خوابی ناشی از کرونا قبل خوابیدن اخبار را پیگیری نکنید و کلا چند ساعت قبل از خوابیدن از گوشی استفاده نکنید.
- به اشتراک گذاشتن احساسات استرس و اضطراب با خانواده و دوستان
اگر دچار اختلالات خواب ناشی از کرونا شده اید و عامل آن را احساس اضطراب و استرس می دانید، احساسات خود را با دوستان و آشنایان خود به اشتراک بگذارید و این احساسات را کتمان و پنهان نکنید. مطمئن باشید که این احساسات در دیگران نیز شایع می باشد و استفاده از تجربیات مفید یکدیگر، می تواند به شما در این راستا که بر اختلالات خواب ناشی از کرونا فایق شوید، کمک کند.
در یک مطالعه مشخص شد که در دوران کرونا کادر درمان بشدت دچار مشکل بیخوابی شده است. دانشگاه اوتاوای کانادا ۵۵ مطالعه جهانی بر روی ۱۹۰ هزار نفر را تجزیه و تحلیل کرد تا میزان شیوع بیخوابی، افسردگی، اضطراب و اختلال اضطرابی پس از سانحه (پیتیاسدی) را از زمان آغاز کرونا ارزیابی کند. همه این اختلالات در کادر بهداشتی و درمانی حداقل ۱۵ درصد افزایش پیدا کرده بودند و بیخوابی با ۲۴ درصد بیشترین افزایش را داشت. بنابرین بی خوابی ناشی از کرونا امری فراگیر و شایع است.
- تاریک کردن اتاق در هنگام خوابیدن برای کاهش اختلال خواب ناشی از کرونا
تاریک کردن اتاق کمک شایانی به رفع اختلالات خواب ناشی از کرونا می کند. اگر در جایی هستید که نمی توانید اتاق را کاملا تاریک کنید بهتر است از چشم بند های خواب برای رفع اختلالات خواب ناشی از کرونا (بی خوابی ناشی از کرونا) استفاده کنید.
- ورزش منظم در روز
انجام ورزش در طول روز به شما کمک شایانی در کنترل استرس می کند و همچنین ساعت بیولوژیک بدن شما را تنظیم می کند تا بتوانید بهتر بر اختلالات خواب ناشی از کرونا مسلط شوید. البته توجه کنید که قبل خواب ورزش نکنید و بین خواب و ورزش فاصله زمانی برقرار باشد تا بتوانید بر بی خوابی ناشی از کرونا فایق آیید.
- اجتناب از خوردن در هنگام نزدیک شدن به زمان خواب
- از جمله موارد دیگری که به شما در کنترل اختلالات خواب ناشی از کرونا (در اینجا بی خوابی ناشی از کرونا) کمک می کند ، اجتناب از خوردن پیش از خوابیدن است. حتما سعی کنید که شام زود بخورید و بین خواب و شام تان یک بازه زمانی چند ساعته وجود داشته باشد . این رویه به شما در رفع بی خوابی ناشی از کرونا کمک می کند.
- کم کردن کافئین و نخوردن چای و قهوه قبل خواب
- کافئین موجود در چای یا قهوه ۱۵ دقیقه بعد از نوشیدن در بدن نمود پیدا می کند و اثرات آن تا حدود ۶ الی ۸ ساعت در بدن باقی میماند. توصیه ای که میشود این است که تا ۶ ساعت قبل از رفتن به رختخواب قهوه ، چای و نوشیدنی های حاوی کافئین را مصرف کنید تا از بی خوابیهای ناشی از کافئین در شما جلوگیری شود.
در ادامه به ذکر برخی دیگر از اختلالات خواب اشاره می کنیم:
سوء تعبیر وضعیت خواب
سوء تعبیر وضعیت خواب به نام های بی خوابی کاذب یا بی خوابی تجربه ای در برخی منابع اشاره شده است. بی خواب کاذب نوعی بیماری است که فرد در آن می خوابد اما در خواب می بیند که در رخت خواب دراز کشیده و تقلا می کند که به خواب رود، در نتیجه با این تصور از خواب بلند می شود که دیشب بابت بی خوابی های مکرر نتوانسته است که بخوابد و احساس کسالت می کند. این نوع اختلال خواب در ایام کرونا نیز به صورت مکرر دیده شده است و از جمله موارد بی خوابی ناشی از کرونا می باشد.
آپنه خواب :
یکی از مهم ترین عواملی که مانع خواب راحت و آرام می شود، آپنه انسدادی خواب است. آپنه خواب بیشتر در مردان اتفاق می افتد و در ان نفس کشیدن در حین خواب مختل می شود ولی این رویه در طی بیداری طبیعی است. آپنه به عنوان یک وقفه در جریان هوای دهان و بینی به مدت حداقل ده ثانیه تعریف می شود. علایم و نشانه های OSA در مراحل اولیه عبارتند از:
• خواب آلودگی روزانه
• کمبود توجه و حافظه
• چاقی
• روحیه بد
• بیماری های متابولیک
• خرناس
• ایست تنفسی در هنگام خواب (توقف تنفس در هنگام خواب)
ارتباط بین آپنه خواب و کرونا اثبات شده است و متاسفانه افرادی که دچار آپنه خواب می شوند عموما در صورت گرفتن کرونا درگیری بیشتری خواهند داشت.
دیدن کابوس در خواب | دیدن کابوس ناشی از کرونا
نتایج به دست آمده از سرچ های انجام شده در گوگل در آمریکا حاکی از آن است که میزان جست وجوها درباره رویا در ایام کرونا 14 برابر بیشتر از موارد سرچ شده قبل از شیوع این اپیدمی بوده است. همانطور که می دانیم رویاها در مرحله ای از خواب اتفاق می افتند که به REM معروف است. هرچه فرد بیشتر بخوابد فعالیت های این مرحله بیشتر از قبل می شود. با توجه به وضعیت کرونا، قرنطینه شدن بسیاری از افراد در خانه و تغییر الگوی کار و استراحت ما شاهد تغیراتی در سبک زندگی و عادت های مردم شده ایم. در ایام کرونا بعضی روان شناسان و روان پزشکان به تغییر الگوی خواب دیدن اشاره کرده اند. در یک مطالعه جالب توجه محققان سعی کردند که داده هایی در مورد رویاهای اخیر افراد در مورد بیماری کرونا یا رویاهای مربوط به آن را جمع آوری کنند. بنا بر اطلاعات بدست آمده نشانه های زیادی وجود دارد که کرونا با کابوس های ناشی از آن ارتباط نزدیکی دارد و بسیاری از مردم دچار مشکلات عدیده ای در این باره شده اند. دیدن نشانه هایی مانند خوابِ نشت گاز سمی، خواب هایی در مورد خطرات نامرئی، امواج جزر و مدی و حمله دیو و هیولا انگار بیش از قبل توسط مردم گزارش می شوند که همه آنها ناشی از کابوس ناشی از کرونا می باشد.
بعضی روان شناسان و روان پزشکان معتقدند که هنوز نمی توان این رویاها را با رویاهای تکرار شونده افرادی که به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا شده اند یکی دانست. درست است که شرایط زندگی بسیار تغییر کرده است و خطرات زیادی در کمین است اما هنوز احساس وجود فاجعه مردم را در بر نگرفته است. اما واقعیت این است که این بیماری مثل یک ضربه روانی عمل کرده است و اثرات ناخودآگاه خودش را به جای گذاشته است. افراد بیشتر می ترسند و بیشتر دچار حالت های وسواسی می شوند. همین مسئله می تواند بر نحوه رویا دیدن آن ها اثر بگذارد. رویاهای عجیب و غریبی که بر هرج ومرج و هیولاها و بیماری ها و در مجموع رویاهای وحشت آفرینی که صحنه های عجیب در آن رخ می دهند به نوعی نشانه ای از تغییر وضعیت زندگی ما هستند. بسته به اینکه تجربه افراد از کرونا چگونه بوده است منطق رویای آن ها هم تغییر می کند. برای مثال کسانی که در نتیجه کرونا آسیب بیشتری دیده اند، عزیزی را از دست داده اند یا اتفاق بدی برایشان افتاده است ممکن است نحوه رویا دیدنشان شبیه به افراد دچار اختلال استرس پس از سانحه شود و رویاهای تکرار شونده ترسناک ببینند. دیگر افراد ممکن است رویاهایشان با تجربه قرنطینه شدن در خانه گره بخورد و نشانه های دیگری داشته باشد.
اختلالات خواب دیگری مثل راه رفتن در خواب، خواب زدگی ، سندروم پاهای بی قرار و …. نیز وجود دارند که در پست های آتی در مورد آنها اطلاعاتی ارایه خواهیم کرد.