پرخوری عصبی نوعی اختلال و بیماری روانی است که در صورت درمان نشدن ممکن است در زندگی فرد مبتلا تاثیرات منفی زیادی بگذارد. در این اختلال، بیمار در دوره‌های کوتاه یکی دو ساعته، مقدار زیادی غذا می‌خورد و بعد از آن با روش‌های پاکسازی، ورزش یا روزه در تلاش است تا این پرخوری را جبران کند.
افرادی که به این بیماری روانی دچار هستند، معمولا در مواقع عصبانیت دست به پرخوری می‌زنند تا آرام شوند. آن‌ها به‌غیر از خوردن نمی‌توانند به چیز دیگری فکر کنند و با مصرف غذای زیاد به آرامش می‌رسند.
البته این احساس زودگذر است، زیرا آن‌ها به‌سرعت دچار عذاب وجدان می‌شوند و از طریق روش‌های بالا که متداول‌ترین آن‌ها استفراغ است، سعی می‌کنند غذای خورده شده را جبران کنند. برای آشنایی بیشتر با پرخوری عصبی و ارتباط آن با استرس تا انتهای مطلب ما را همراهی کنید.
استرس چگونه باعث افزایش پرخوری می‌شود؟
در بدن افرادی که دچار اضطراب و استرس می‌شوند، یک سری از هورمون‌ها ترشح خواهند شد که میل به خوردن غذاهای شور، شیرین و چرب را افزایش می‌دهند. بنابراین در این زمان‌ها فرد به‌جای خوردن میوه یا غذاهای سالم و کم حجم به خوردن غذاهای شور، چرب و شیرین در مقدار زیاد روی می‌آورد.
طبق تحقیق‌های انجام شده، استرس در مدت کوتاه باعث بی‌اشتهایی می‌شود، اما اگر ادامه پیدا کند، غدد فوق کلیه کورتیزول ترشح می‌کنند. این هورمون اشتهای فرد را افزایش می‌دهد و موجب می‌شود تا به‌مقدار زیاد غذا بخورد.
زمانی که فرد به آرامش برسد، ترشح کورتیزول کم خواهد شد و این احساس افزایش اشتها نیز از بین می‌رود. اما اگر شخص به‌صورت مداوم در معرض عوامل استرس‌زا قرار بگیرد، مقدار این هورمون در خون بالا می‌ماند و اشتهای شخص نیز کم نمی‌شود.
ترشح کورتیزول در بدن باعث ترشح هورمون دیگری به نام انسولین خواهد شد و افزایش سطح این دو هورمون در خون تمایل فرد به خوردن را بیشتر از قبل می‌کند.
افرادی که دچار پرخوری عصبی هستند و با خوردن غذاهای چرب، شور یا شیرین خود را آرام می‌کنند، در مواجهه با شرایط مشابه و مقابله با استرس سراغ همین غذاها می‌روند. بنابراین خطر افزایش وزن و چاقی در آن‌ها افزایش پیدا خواهد کرد.
با این‌حال، پرخوری عصبی به‌تنهایی باعث چاقی نمی‌شود و دیگر رفتارهای فرد از جمله مصرف نوشیدنی‌های الکلی، تحرک نداشتن، خواب نامناسب و دخانیات چنین تبعاتی دارند.
افراد مبتلا به پرخوری روانی دچار چه بیماری‌هایی می‌شوند؟
از جمله این بیماری‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- خستگی و ضعف
- پوست و موی خشک
- ناخن‌های شکننده
- مشکلات دندان، زیرا اسید معده آن‌ها به دندان‌هایشان آسیب می‌رساند. از جمله این مشکلات می‌توان به سایش، تغییر رنگ، لکه دار شدن و خوردگی دندان‌ها اشاره کرد.
- یبوست
- بوی بد دهان
- قاعدگی نامنظم
- اسپاسم عضلانی
- مشکلات کلیوی
- تورم غدد لنفاوی
- مشکلات قلبی
- تشنج
- کم آبی شدید
- پوکی استخوان
نشانه‌های ظاهری پرخوری عصبی
از آن‌جایی که این افراد در خوردن غذا زیاده‌روی می‌کنند، ممکن است نگران تغییرات وزنی خود باشند. به‌همین علت از حضور در اجتماع خودداری می‌کنند و با تغییرات خلقی مواجه می‌شوند.
از دیگر نشانه‌های ظاهری این افراد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خورد غذا تا حدی که فرد احساس بد و ناخوشایندی پیدا کند.
- فشار زیاد در زمان خوردن غذا
- این افراد با سرعت غیر معمول و بسیار زیاد غذای خود را تمام می‌کنند.
- فرد مبتلا بدون این‌که احساس گرسنگی کند، مقدار زیادی غذا می‌خورد.
- بعد از اتمام غذا، احساس گناه، افسردگی و پشیمانی خواهد کرد.
- این افراد به‌دلیل مصرف غذای زیاد و شرم از آن، ترجیح می‌دهند تا در تنهایی و خلوت غذا بخورند.
این علائم هر چند وقت یکبار قابل مشاهده هستند.
علائم روحی و روانی افراد ابتلا به پرخوری عصبی
- کمبود اعتماد به‌نفس
- احساس گناه و پشیمانی بعد از خوردن
- تنهایی غذا خوردن
- داشتن عادت‌هایی از جمله جویدن زیاد غذا، نخوردن گروهی از مواد غذایی یا خوردن تنها یک نوع از مواد غذایی
- این افراد برای جبران پرخوری، روزه می‌گیرند یا در طول روز چند وعده غذا نمی‌خورند. در واقع برنامه غذایی مشخصی ندارند.
- از دست دادن کنترل در هنگام غذا خوردن
- بررسی ظاهر به‌صورت افراطی و پیدا کردن نقص در بدن
- نگرانی زیاد درباره وزن و چاقی
- دوری از دورهمی‌های فامیلی و دوستانه
- برنامه‌ریزی برای خوردن در وعده‌های غذایی نزدیک به هم
- جمع کردن غذا یا دزدیدن آن در بعضی از مکان‌ها
- ترس از خوردن غذا در محیط‌های عمومی همراه با دیگران
چرا فرد به پرخوری روانی دچار می‌شود؟
در بیشتر مواقع ممکن است خانواده افرادی که به پرخوری عصبی دچار هستند، ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- در این خانواده‌ها، غذا وسیله‌ای برای تنبیه یا پاداش بوده است.
- کودک تحت فشار قرار می‌گیرد تا در زمانی که خانواده غذایش را تمام کرد، غذای خود را بخورد.
- در زمان صرف وعده‌های غذایی، کشمکش و گفتگوی زیادی رخ می‌دهد، درحالی که در این بین عقاید و صحبت‌های کودک سرکوب می‌شوند.
- در محیط خانواده بیش از حد راجع به اضافه وزن صحبت شده و تاثیر منفی روی کودک گذاشته است.
درمان پرخوری روانی
برای درمان این بیماری از روش‌های مختلف زیر به‌صورت ترکیبی استفاده می‌کنند:
- دارو درمانی
- روان درمانی
دارو درمانی
استفاده از داروهای ضد افسردگی از جمله اصلی‌ترین روش‌های درمان پرخوری عصبی به‌شمار می‌روند.
روان درمانی
در این روش، فرد به‌صورت تکی، همراه با خانواده یا گروهی تحت درمان قرار می‌گیرد. این درمان بر پایه تغییر عادات است. در طول جلسه روان درمانگر رفتارهای پرخوری افراد را تجزیه و تحلیل می‌کند و برای تغییر آن‌ها نیز روش‌هایی ارائه می‌دهد.
بهبود بیماران مبتلا به این اختلال ممکن است زمان زیادی طول بکشد، بنابراین در طول درمان باید صبور باشید و به گفته‌های روان درمانگر خود عمل کنید.
سخن نهایی
پرخوری عصبی از جمله اختلالات روانی است و بیشتر در افرادی بروز می‌کند که در معرض استرس زیادی هستند. این افراد هر چه بیشتر مضطرب شوند، تمایل به خوردن در آن‌ها افزایش می‌یابد.
این اختلال بیشتر در خانم‌هایی مشاهده شده است که در اوایل بیست سالگی خود قرار دارند. اگر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند به‌سرعت تحت درمان قرار نگیرند، ممکن است با عواقب و عوارض زیادی مواجه شوند.
بنابراین اگر درخانواده شما چنین شخصی وجود دارد یا خودتان به این بیماری مبتلا هستید، توصیه می‌کنیم هر چه زودتر به یک روان درمانگر خوب و قابل اعتماد مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.
