اختلال شخصیت مرزی | درمان اختلال شخصیت مرزی (Borderline personality disorder (BPD))
درمان اختلال شخصیت مرزی | اختلال شخصیت مرزی یکی از اختلالات شخصیتی شایع می باشد، که باعث ایجاد مشکلات فراوان در سلامت جسمی و عملکرد روانی و کیفیت زندگی می شود. اختلال شخصیت مرزی که معادل عبارت انگلیسی Borderline personality disorder (BPD) می باشد، در واقع نوعی اختلال روانی است که به دلیل تأثیرات پیچیده فردی، اجتماعی و فرهنگی، باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی فرد می‌شود. مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی بین حالتهای هیجانی شدید در نوسان هستند و همین امر موجب ایجاد مشکلاتی در زندگی آنها می شود. با وجود این که اختلال شخصیت مرزی شایع ترین اختلال شخصیتی به شمار می رود، همچنان مورد بررسی زیادی قرار نگرفته است. افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، معمولاً با مشکلاتی مانند نوسانات شدید احساسی، عدم پایبندی به ارزش‌ها و اهداف، اختلالات خوردن، اضطراب، افسردگی، خودکشی و اعتیاد مواجه هستند [1][2].
برای درمان اختلال شخصیت مرزی باید در ابتدا به علت ایجاد اختلال شخصیت مرزی توجه کرد. با اینکه علت اختلال شخصیت مرزی هنوز به طور کامل درک نشده است، اما تحقیقات نشان داده‌اند که عوامل ژنتیکی، فردی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند [3]. برخی از عوامل محیطی شامل تجربه‌های دشوار در زندگی، تنش‌های خانوادگی، وابستگی‌های نامناسب و ارتباطات نامناسب با بقیه در بروز اختلال شخصیت مرزی تاثیر گذارند. در ادامه به بررسی سبب شناسی اختلال شخصیت مرزی و ویژگی های مرتبط با این اختلال می پردازیم و در این باره نظریات و مدل های متعددی که وجود دارند بررسی می کنیم. البته باید گفت که همگی این نظریات بر ترکیب و تعامل عوامل بیولوژیکی و محیطی تاکید می کنند .
درمان اختلال شخصیت مرزی | عوامل ژنتیکی : مساله توارث در اختلال شخصیت مرزی به طور معنی داری مشهود است و در21%-47% موارد با عوامل ژنتیکی همراهی دارد: ( بحث توارث در اختلال شخصیت مرزی مشابه محدوده ای است که برای پر فشاری خون گزارش شده است.) نشان داده شده که تمامی اجزای عمده این اختلال (به طور مثال، بیش حساسیتی بین فردی، اختلال عاطفی و تکانش پذیری) به همین صورت در خانواده ها قابل ردیابی اند. در پژوهشی Ball و Cecero رابطه بین اختلال شخصیت، طرح واره های ناسازگار اولیه و مشکلات روان شناختی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
درمان اختلال شخصیت مرزی | عوامل زیست شناختی: بر مبنای دید زیست شناختی، این باور وجود دارد که در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ما شاهد اختلالات کارکردی عمده ای در سیستم سروتونرژیک (Serotominergic) و سیستم دوپامینرژیک (Dopaminergic system) و نیز در لوب فرونتال مغز هستیم. در این باره ما می دانیم که کرتکس پری فرونتال و مدارهای عصبی مربوط به آن در بیشتر مولفه های کارکردی اجرایی زیر بنایی و تنظیم هیجانی خودکار درگیر هستند.
درمان اختلال شخصیت مرزی | عوامل محیطی: با اینکه نظریات و مدلهای مختلفی در مورد اختلال شخصیت مرزی وجود دارند، ولی همگی بر ترکیب و تعامل عوامل بیولوژیکی و محیطی و ار تباط این موارد با اختلال شخصیت مرزی تاکید می کنند.یکی از مدل های مشهور،مدل زیستی اجتماعی لینهان است . لینهان بر این باور است که اختلال شخصیت مرزی، در نتیجه تعامل و تبادل بین آمادگی زیستی فرد، مشکلاتی در زمینه تنظیم هیجانی و محیط تربیتی آشفته به وجود می آید. به طور مشابه مدل های دیگر نیز به تاکید بر نقش تعیین کننده محیط تربیتی و پرورشی فرد در ایجاد اختلال شخصیت مرزی می پردازند.نقطه اشتراک تمامی نظریه های سبب شناسی اختلال شخصیت مرزی عموما این مساله می باشد که تجربیات دوران کودکی و نوجوانی و انواع بد رفتاری ها با فرد در این دوران، از مشخصه های اساسی محیطی است که افراد با اختلال شخصیت مرزی در کودکی تجربه کرده اند.
در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی یا BPD، تفکرها، احساسات و رفتارها به شدت پرخاشگرانه و نامنظم هستند. این افراد عموماً با مشکلاتی مانند عدم توانایی در ایجاد روابط پایدار، اختلالات رفتاری و احساس بی ارزش بودن در در مواجهه با مشکلات زندگی روبرو هستند [4].
درمان اختلال شخصیت مرزی با توجه به شدت علائم و نیازهای فرد متفاوت است. درمان‌های شناختی-رفتاری، درمان‌های دارویی، درمان‌های گروهی و خانوادگی از جمله روش‌هایی هستند که می‌توان برای درمان اختلال شخصیت مرزی استفاده کرد. همچنین، انجام رویه درمانی برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، بسیار مهم است [5].
در کل، اختلال شخصیت مرزی (BPD) یکی از اختلالات روانی جدی است که می‌تواند بر روی کیفیت زندگی فرد و افراد اطرافش تأثیر بگذارد. با توجه به نیازهای فردی و شدت علائم، درمان مناسب برای اختلال شخصیت مرزی می‌تواند موثر باشد و به فرد کمک می کند تا زندگی بهتری داشته باشد [6].
درمان اختلال شخصیت مرزی : در ادامه به رویکردهای درمانی در مورد درمان اختلال شخصیت مرزی می پردازیم:
روش های درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) متنوع است که ما در زیر به برخی از روش های درمانی برای درمان اختلال شخصیت مرزی می پردازیم:
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک روش درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا به شناخت بهتر از احساسات و رفتارهای خود بپردازد و راه حل‌هایی برای بهبود آنها پیدا کند. هدف این روش درمانی کاهش رفتارهای خودآسیبی، افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی فرد است [7].
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک درمان دارویی: برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی و آرام‌بخش می‌توانند برای کاهش علائم اختلال شخصیت مرزی مؤثر باشند. با این حال، باید توجه داشت که داروها تنها بخشی از درمان هستند و نمی‌توانند برای درمان کامل این اختلال مورد استفاده قرار گیرند [8].
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی: این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا با تمرکز بر روی احساسات و تجربیات خود، به شناخت بهتر خود بپردازد و راهکارهایی برای مدیریت بهتر احساساتش پیدا کند. این روش درمانی بهبود توانایی فرد در مدیریت احساسات، کاهش رفتارهای خودآسیبی و بهبود کیفیت زندگی فرد را هدف می‌گیرد [9].
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک رویکرد درمان گروهی: در این روش درمانی، افراد با اختلال شخصیت مرزی در یک گروه با هم کار می‌کنند و با کمک یکدیگر و با حضور یک روان‌شناس، به شناخت بهتر خود و راهکارهایی برای بهبود وضعیتشان می‌پردازند. درمان گروهی به فرد کمک می‌کند تا از تجربیات دیگران استفاده کند و احساس پشتیبانی و تعلق به یک گروه را تجربه کند [10].
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک رویکرد درمان خانوادگی: این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا با همکاری خانواده‌اش، به شناخت بهتر خود و بهبود روابط خانوادگی خود بپردازد. درمان خانوادگی به فرد کمک می‌کند تا شناخت بهتری از خود و خانواده‌اش پیدا کند و رفتارهای خود را بهبود بخشد [11].
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک درمان مبتنی بر روابط: این روش درمانی به فرد کمک می‌کند تا با تمرکز بر روابطش با دیگران، به شناخت بهتر رفتارهای خود و دیگران بپردازد و راهکارهایی برای بهبود روابطش پیدا کند. درمان مبتنی بر روابط به فرد کمک می‌کند تا روابط بهتری با دیگران برقرار کند و از تجربیات دیگران در این زمینه استفاده کند [12].
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک درمان مبتنی بر استفاده از هنر: این روش درمانی شامل استفاده از هنر به عنوان راهی برای بیان احساسات و تجربیات فرد است. هدف این روش درمانی افزایش آگاهی از احساسات و تجربیات، کاهش رفتارهای خودآسیبی و بهبود کیفیت زندگی فرد است [13].
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک رویکرد درمان فردی: در این روش درمانی، فرد با یک روان‌شناس به صورت فردی کار می‌کند و به شناخت بهتر از احساسات و رفتارهای خود و راهکارهایی برای بهبود آنها می‌پردازد. درمان فردی به فرد کمک می‌کند تا با شناخت بهتر خود، به بهبود روابطش با دیگران و بهبود کیفیت زندگی خود دست پیدا کند [14].
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک رویکرد درمانی تمرین مداوم: این روش درمانی شامل تمرین مداوم برای بهبود رفتارهای خودآسیبی و افزایش مهارت‌های ارتباطی فرد است. درمان تمرین مداوم به فرد کمک می‌کند تا با تمرین مداوم، مهارت‌های بهتری برای مدیریت احساسات خود پیدا کند و رفتارهای خودآسیبی خود را بهبود بخشد [15].
درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) با کمک رویکرد درمان معنوی: این روش درمانی شامل استفاده از روش‌های معنوی برای بهبود روحیه فرد است. درمان معنوی به فرد کمک می‌کند تا با تمرکز بر روی ارتباط خود با معنویت و ارزش‌های خود، بهبود روحیه‌اش و بهبود کیفیت زندگی خود را تجربه کند [16].
اختلالات شخصیت طی سال های اخیر موضوع جذاب بسیاری از محافل علمی در ایران بوده است و پژوهش گران بر این باورند که مطالعات بیشتری در زمینه شناخت عوامل موثر در ایجاد تداوم و نیز درمان این اختلالات شخصیتی مورد نیاز است. یکی از شایع ترین انواع اختلالات شخصیتی ، اختلال شخصیت مرزی است که به صورت الگوی فراگیری از بی ثباتی در روابط بین فردی، خودانگاره، عواطف و تکانشگری بارز شناخته می شود . این اختلال شخصیتی از اوایل بزرگسالی آغاز شده و در زمینه های متعددی تظاهر می یابد. از آنجایی که شیوع اختلال شخصیت مرزی در ایران روبه افزایش است و از آنجا که اختلال شخصیت مرزی با خودکشی مرتبط است، باید مطالعات گسترده ای در زمینه علل شیوع اختلال شخصیت مرزی ، روش های درمان اختلال شخصیت مرزی و جوانب اپیدمیولوژیک، علت شناسی و درمانی این اختلال در ایران انجام شود.
[1] American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596
[2] National Institute of Mental Health. (2021). Borderline personality disorder. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/borderline-personality-disorder/index.shtml
[3] Paris, J. (2019). The genetics of borderline personality disorder: A review. Journal of Personality Disorders, 33(4), 489-502. https://doi.org/10.1521/pedi_2018_32_364
[4] Gunderson, J. G. (2011). Borderline personality disorder: A clinical guide. American Psychiatric Publishing.
[5] Linehan, M. M. (2015). DBT skills training manual (2nd ed.). Guilford Press.
[6] Stoffers-Winterling, J. M., & Schramm, E. (2020). Borderline personality disorder: Current treatment options and future directions. Drugs, 80(9), 895-914. https://doi.org/10.1007/s40265-020-01317-9
[7] Linehan, M. M. (2015). DBT skills training manual (2nd ed.). Guilford Press.
[8] Paris, J. (2019). The genetics of borderline personality disorder: A review. Journal of Personality Disorders, 33(4), 489-502. https://doi.org/10.1521/pedi_2018_32_364
[9] Segal, Z. V., Williams, J. M. G., & Teasdale, J. D. (2018). Mindfulness-based cognitive therapy for depression (2nd ed.). Guilford Press.
[10] Gunderson, J. G. (2011). Borderline personality disorder: A clinical guide. American Psychiatric Publishing.
[11] Hoffman, P. D., Fruzzetti, A. E., & Swenson, C. R. (Eds.). (2019). The handbook of borderline personality disorder in children and adolescents. Springer.
[12] Levy, K. N., & Meehan, K. B. (2019). Borderline personality disorder. The Lancet, 393(10185), 2330-2341. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(19)30377-7
[13] Malchiodi, C. A. (Ed.). (2017). Handbook of art therapy (2nd ed.). Guilford Press.
[14] Bateman, A., & Fonagy, P. (2016). Mentalization-based treatment for borderline personality disorder: A practical guide. Oxford University Press.
[15] Bohus, M., Schmahl, C., & Lieb, K. (2014). New developments in the treatment of borderline personality disorder. Current Psychiatry Reports, 16(9), 1-7. https://doi.org/10.1007/s11920-014-0480-2
[16] Cook, C. M., & Powell, A. (2016). Spirituality and borderline personality disorder: New directions in research. Journal of Spirituality in Mental Health, 18(1), 1-5. https://doi.org/10.1080/19349637.2015.1090370
